در یك تحقیق علمی بررسی شد؛
میزان مرگ و میر یوزپلنگ ایرانی در تصادفات جاده ای
لوازم حیوان خانگی: محققان واحد علوم و تحقیقات دانشگاه آزاد در پژوهشی میزان تلفات جاده ای پستانداران گوشت خوار را در ایران بررسی كردند. در این پژوهش تصادفات جاده ای عامل نیمی از مرگ و میر یوز ایرانی عنوان شد.
به گزارش لوازم حیوان خانگی به نقل از مهر، جاده و جاده سازی، از اركان اساسی پیشرفت هر سرزمینی هستند و توجه به آن ها، از امور بدیهی برای رسیدن به توسعه اقتصادی و اجتماعی به حساب می آید. اما نداشتن استراتژی های بلندمدت در این خصوص، می تواند به سایر بخش ها، نظیر محیط زیست صدمه برساند. افزایش شبكه جاده ای در هر كشوری، از شاخصه های مهم توسعه و شهرنشینی به حساب می آید، اما از سویی، بعنوان یك تهدید جدی هم برای تنوع زیستی و جمعیت های جانوری به حساب می آید و در مناطقی با افزایش توسعه و شهرنشینی عملا تخریب و تقطیع زیستگاه های جانوری اجتناب ناپذیر بوده است. حضور جاده ها در مناطق حفاظت شده، كاركردهای مؤثر این گونه مناطق برای زیست گونه های جانوری را می كاهد. برای مثال در كشور ما، جاده «پارك ملی گلستان» یكی از نمونه های بارز این مورد است. بر مبنای نظر متخصصان امر، تلفات جاده ای، سبب كاهش بقا و تراكم جمعیت های جانوری می شوند و در این میان، گوشت خواران از صدمه پذیری زیادی برخوردار می باشند. ازاین رو به نظر می آید با عنایت به روند توسعه در جوامع بشری بخصوص در كشورهای درحال توسعه ای نظیر ایران، جاده ها بعنوان یك عامل مهم در تهدید بقای جمعیت های حیات وحش به شمار می روند و بنابراین ضروری می باشد كه دست یابی به روش های تخفیف آثار نامطلوب جاده ها در اولویت برنامه ریزان حفاظتی قرار گیرد. بررسی میزان تلفات جاده ای پستانداران گوشت خوار در ایران در همین رابطه و به منظور دست یابی به دیدی همه جانبه تر از ماجرا، گروهی از محققان از واحد علوم و تحقیقات دانشگاه آزاد اسلامی، سازمان حفاظت محیط زیست و همینطور اداره كل حفاظت محیط زیست كرمان، پژوهشی انجام دادند كه در آن میزان تلفات جاده ای پستانداران گوشت خوار در ایران مورد بررسی قرار گرفته است. این بررسی نشان داده است كه جاده سازی غیراصولی، همه ساله مرگ ومیر جاده ای بسیاری را برای جانوران وحشی به دنبال داشته است. برای انجام این مطالعه جالب توجه، داده های مرگ ومیر پستانداران با استفاده از اطلاعات موجود در پایگاه داده های مرگ ومیر پستانداران سازمان حفاظت محیط زیست، گفتگو با كارشناسان آگاه در مراكز محیط زیست استان ها و پیگیری اخبار تلفات پستانداران از وب سایت www.iew.ir، برای یك بازه زمانی ۹ ساله در فاصله سال های ۱۳۸۶ تا نیمه نخست سال ۱۳۹۴ جمع آوری شده است. سیده مرضیه موسوی، محقق اصلی این پروژه در گفتگو با خبرنگار مهر، می گوید: این بازه زمانی، به این دلیل انتخاب شده است كه داده های مورد نیاز برای آن در دسترس و برای این كار علمی، مناسب بوده است. تصادفات جاده ای عامل نیمی از مرگ و میر «یوز ایرانی» یافته های این مطالعه نشان می دهند كه در بازه زمانی مورد اشاره، تصادفات جاده ای، نخستین عامل تأثیرگذار بر مرگ ومیر گوشت خواران كشور بوده اند و ۵۲ درصد از مرگ ومیر كل پستانداران، به صورت مستقیم در ارتباط با تصادفات جاده ای رخ داده و در این میان، گوشت خواران با حدود ۶۴ درصد، بالاترین آمار مرگ ومیر جاده ای را داشته اند. طبق این نتایج كه در قالب مقاله ای علمی پژوهشی در فصل نامه «انسان و محیط زیست» وابسته به دانشگاه آزاد اسلامی انتشار یافته است، در میان گوشت خواران، سگ سانان با نزدیك به ۶۳ درصد بیشترین درصد آمار مرگ ومیر جاده ای را داشته اند و گربه سانان با ۲۰ درصد در مكان بعدی قرارگرفته اند. به علاوه، یافته ها نشان می دهند كه بیش از نیمی از مرگ ومیر یوزپلنگ آسیایی به صورت مستقیم به عامل تصادفات جاده ای ارتباط داشته است. در این خصوص، جاده پارك ملی گلستان به تنهایی ۳۹ درصد از تلفات جاده ای حیات وحش كشور و ۷۸ درصد از تلفات جاده ای پلنگ ها را سبب گشته است. به قول این پژوهشگر، تصادفات جاده ای را باید عامل مهمی دانست كه هم اكنون جمعیت خیلی از گوشت خواران رأس هرم غذایی را در معرض تهدید قرار داده است. موسوی كه خود كارشناس دفتر حیات وحش و آبزیان آب های داخلی سازمان حفاظت از محیط زیست است، در مورد این آمار عجیب كه نشان داده است از هر دو مرگ اتفاق افتاده برای پستانداران وحشی، یكی به علت وقوع تصادف بوده است، به مهر اظهار داشت: «این مبحث از سویی نشان از آن دارد كه ما داریم به سمت توسعه پیش می رویم. ولی این جاده سازی ها، عمدتاً در حاشیه یا حتی در بطن مناطق حفاظت شده حیات وحش انجام شده و می شوند. دانشجوی دكتری دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات تهران در مورد وضعیت كشورهای دیگر اظهار داشت: « این اتفاق در كل جهان به وقوع می پیوندد، برای مثال در كشور هندوستان، تلفات جاده ای، از عوامل اصلی تهدید پلنگ محسوب می شوند. ولی در كشورهای پیشرفته، راهكارهای خاص مقابله با این پدیده، اندیشیده و اجرایی شده است و به همین دلیل، آمارهای بالای جانوران وحشی كشته شده در اثر تصادفات جاده ای، بیشتر مختص كشورهای درحال توسعه ای نظیر ایران است». سهم گوشت خواران از تصادفات جاده ای، ۸ برابر علف خواران طبق آمار عرضه شده در این تحقیق، سهم گوشت خواران از تصادفات جاده ای، 8 برابر علف خواران بوده است. همینطور در میان گوشت خواران، سگ سانان آماری بسیار بیشتر از گربه سانان در تصادفات جاده ای داشته اند كه حدوداً سه برابر آن ها بوده است. موسوی در توضیح این آمار تصریح كرد: «گوشت خواران به خاطر خصوصیت های رفتاری خود، برای مواردی چون تعیین قلمرو، جفت یابی، تولیدمثل و حتی غذا، چون نیاز غذایی بیشتری نسبت به علف خواران دارند، مجبور هستند كه از مناطق معمول خود خارج بشوند و این سبب افزایش تلفات آن ها می گردد. اما در مورد سگ سانان باید اظهار داشت كه آن ها به طوركلی تراكم جمعیتی بالایی نسبت به گربه سانان دارند و به علاوه، آن ها همه نوع زیستگاه را انتخاب می كنند، مثلاً روباه هم در كوهستان و هم در دشت زندگی می كند. وی ادامه داد: «این بدان مفهوم است كه دامنه پراكنش سگ سانان گسترده تر است و بنابراین طبیعتاً در معرض خطر بیشتری دارند. از سویی گربه سانان معمولاً به علت برخورداری از زیستگاه های خاص، كمتر از جاده ها عبور كرده و دچار تلفات می شوند. هرچند همین مقدار كم هم برای جمعیت هایی نظیر جمعیت یوزپلنگ آسیایی و پلنگ كه بیشتر در معرض خطر انقراض هستند، بالا به حساب می آید. برای مثال یوزپلنگ آسیایی كه تنها ۴۰ تا ۵۰ قلاده از این حیوان آن هم صرفاً در كشور ما باقی مانده و بنابراین به یوزپلنگ ایرانی معروف شده است، از این لحاظ بسیار در خطر است». این پژوهشگر در پاسخ به سؤالی در مورد نحوه برخورد كشورهای پیشرفته با مسئله تصادفات و مرگ ومیر جاده ای حیات وحش و همینطور عرضه پیشنهادهایی برای كشور خودمان تصریح كرد: «احداث روگذر و زیرگذرهای جاده ای، ایمن سازی جاده ها و نصب تابلو علائم راهنمایی و رانندگی برای اخطار عبور حیوانات از مواردی هستند كه در كشورهای پیشرفته، به خوبی از آن ها استفاده شده است. اما در كشور ما در این خصوص ضعف زیادی مشاهده می گردد. وی اظهار داشت: وزارت راه كه به صورت ویژه با این قضیه درگیر است، باید همكاری و هماهنگی بیشتری با سازمان محیط زیست داشته باشد. همینطور سایر ارگان های دولتی و پلیس راه هم دراین باره باید برای كمك وارد شوند تا شاید در آینده، شاهد كاهش روند دردآور كشته شدن حیوانات بخصوص موارد در خطر انقراض، به علت تصادف با خودروها باشیم».
این مطلب را می پسندید؟
(2)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب